Zespół Stresu Pourazowego - PTSD (ang. Post Traumatic Stress Disorder) - to zaburzenie opisane w ICD-10 pod symbolem F43 jako Reakcja na ciężki stres lub Zaburzenia adaptacyjne. Nie leczone może się z czasem może przerodzić się w trwałą zmianę osobowości F62. PTSD może powstać w wyniku przykrych zdarzeń życiowych, katastrofy, długo działającego stresu lub ciężkiej choroby. Zespół Stresu Pourazowego objawia się wyraźną, trwałą zmianą postrzegania siebie i/lub otoczenia w postaci sztywnych niedostosowawczych reakcji, nie występujących jednak przed traumatycznym wydarzeniem. Dezadaptacyjne reakcje na  ostry lub przewlekły stres, która uniemożliwia poradzenie sobie z nim oraz prowadzi do dodatkowych problemów w funkcjonowaniu społecznym.   

 PTSD co to jest?

Zespół Stresu Pourazowego pierwszy raz zdiagnozowano stosunkowo niedawno, bowiem w 1980 roku. Nietypowe objawy zaobserwowano u żołnierzy powracających z misji wojennych. Dziś wiemy jednak, że PTSD może dotknąć każdego z nas, ponieważ traumatyczne przeżycia są w stanie odcisnąć piętno na zdrowiu psychicznym. PTSD może wystąpić u osób, które doświadczyły traumatycznych wydarzeń takich jak: gwałt, napad, przemoc fizyczna, seksualna, porwanie, wypadek samochodowy czy nagła śmierć bliskiej osoby. Nieleczony stres pourazowy powoduje powracanie wspomnień z tych traumatycznych zdarzeń, które z kolei wywołują cierpienie, lęk lub smutek. Zatem, jakie są przyczyny i objawy, oraz czy wyleczenie z tej choroby jest możliwe?

PTSD objawy Zespołu Stresu Pourazowego

Najnowsze kryteria diagnostyczne Zespołu Stresu Pourazowego dzielą objawy na cztery kategorie:

• Pojawiające się wbrew woli wspomnienia, wyobrażenia, myśli zwane intruzjami.

Zaliczamy do nich flashbacki, koszmary senne i reakcje fizjologiczne zbliżone do tych, które pojawiły się podczas traumatycznych wydarzeń.

• Stale obniżony nastrój i negatywne przekonania.

U osoby cierpiącej na PTSD obniżony nastrój jest częścią codzienności. Pojawia się obwinianie siebie lub innych za zaistniały stan, wkrada się poczucie obcości dla otoczenia, czemu niejednokrotnie towarzyszy gniew lub wstyd.

• Unikanie.

Przeżycie traumatycznego wydarzenia powoduje unikanie wszelkich aktywności, rzeczy, myśli i uczuć, które mogą przypominać tę chwilę. Co więcej, osoby z PTSD często stronią od towarzystwa i zaszywają się we własnym domostwie.

• Nadmierne pobudzenie.

Jedną z cech charakterystycznych dla Zespołu Stresu Pourazowego jest zachowanie bardzo dużej czujności. Zachowania obejmują nie tylko przesadne czynności mające na celu ochronę siebie i bliskich, ale także przewidywanie zagrożenia tam, gdzie go nie ma. Czujność niejednokrotnie przeradza się w agresję i zachowania ryzykowne będące odpowiedzią na niewiele znaczące dla innych bodźce. Pobudzenie jest bezpośrednio związane z ogromnym lękiem i chęcią przetrwania za wszelką cenę.

Ponadto w codziennym funkcjonowaniu można zaobserwować szereg objawów fizycznych takich jak: bezsenność, problemy z koncentracją i zapamiętywaniem, rozkojarzenie i rozdrażnienie, które uniemożliwiają prowadzenie życia takiego, jakim zapamiętaliśmy je sprzed przeżytej traumy.

PTSD przyczyny Stresu Pourazowego

Za doświadczenia traumatyczne uznaje się działania wojenne, gwałt, katastrofy naturalne obejmujące tsunami, trzęsienie ziemi, tornada oraz inne groźne zjawiska pogodowe, a także sytuacje indywidualnie trudne dla jednostki jak np. utrata najbliższych. PTSD może wystąpić u osoby, kiedy zostaje ona narażona na powyższe zdarzenia. Do postawienia diagnozy konieczne jest stwierdzenie, że:

• Osoba została bezpośrednio dotknięta wydarzeniem traumatycznym np. w przypadku gwałtu.

• Była bezpośrednim obserwatorem krzywdy osoby trzeciej np. podczas działań wojennych.

• Uzyskała informację o śmierci bliskiej osoby (przyjaciel, rodzina), która nastąpiła w sposób gwałtowny np. w wyniku wypadku samochodowego.

Doznanie Zespołu Stresu Pourazowego nie jest możliwe na podstawie styczności z przemocą bądź kataklizmami poprzez gry bądź telewizję, co zostało uściślone przez najnowsze wytyczne Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Terapia PTSD, czy zawsze jest konieczna?

Zdarza się, że osoba dotknięta traumatycznymi wydarzeniami wraca do zdrowia w sposób samoistny, jednak nie zawsze się tak dzieje. Wielu uczestników dramatycznych sytuacji, które wzbudziły silne emocje, potrzebuje specjalistycznej pomocy.

Leczenie PTSD 

Leczenie Zespołu Stresu Pourazowego polega na zastosowaniu:

• Leczenia farmakologicznego ukierunkowanego na złagodzenie lęku i/lub depresji (np. stabilizatorów nastroju).

• Psychoterapii grupowej lub indywidualnej polegającej na uzyskaniu wsparcia emocjonalnego (w szczególności w początkowych fazach leczenia), oraz tzw. przepracowaniu (odreagowaniu) wypartych przy pomocy mechanizmów obronnych uczuć, powstałych w momencie doświadczania ostrego stresu.

Co warto wiedzieć o osobach z PTSD?

Zetknięcie z druzgocącym wydarzeniem jest niezwykle trudne dla każdego z nas. Jednakże dla osób z diagnozą PTSD jest ono nie tylko źródłem smutku, ale i przyczyną utrudnionego powrotu do codziennego funkcjonowania. Warto zaznaczyć, że wiele z nich nieustannie obwinia się o zaistniałe zdarzenia. Żołnierze powracający z misji często przeżywają silne poczucie winy rozpamiętując przeszłe wydarzenia i rozważając, co mogliby zrobić by ich kolega przeżył. Co więcej, niejednokrotnie są piętnowani przez społeczeństwo, bowiem to im udało się uciec, gdy inni zginęli na służbie.

Ogromny problem ze strony społecznej pojawia się także w przypadku ofiar gwałtu. Często to one są posądzane za sprowokowanie gwałtu, a ich oprawca pozostaje w cieniu. PTSD sprawia, że wewnętrzny ból jest często ukrywany jest pod sztuczny uśmiechem. Wspomnienia przeżyć powracające zarówno podczas nocy, jak i dnia, popychają osoby do nadużywania substancji np. alkoholu, aby sobie z nimi poradzić, a nawet w ekstremalnych przypadkach do samobójstw.

Zespół stresu pourazowego można wyleczyć, zależy to w szczególności od motywacji pacjenta. Najlepsze efekty daje leczenie farmakologiczne połączone z psychoterapią. Zniwelowanie lęku jest możliwe poprzez przywoływanie wspomnień o wydarzeniu i powstałej traumie pod czujnym okiem terapeuty.   

Nie wstydź się, koniecznie skorzystaj z pomocy specjalistów i przywróć sobie spokój i radość.